Ο συνεργάτες μας στο Media Diversity Institute στο Ηνωμένο Βασίλειο εντόπισαν αυτό το περιστατικό.

Δημοφιλής δημοσιογράφος σε ένα podcast όπου συζητούσε με τον ηθοποιό Lawrence Fox για την πρόσφατη ταινία του Sam Mendes «1917», ισχυρίστηκε ότι ο λόγος που στην ταινία εμφανίζονται στρατιώτες Ινδοί Σίχ είναι η πολιτική ορθότητα των ημερών και η επιβεβλημένη συμπερίληψη της διαφορετικότητας στα μέσα. Όπως σημειώνουν οι συνεργάτες μας στο MDI αυτό που ισχυρίζονται είναι ιστορικά ανακριβές, φυσικά πολέμησαν στρατιώτες Ινδικής καταγωγής στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και πολλοί από αυτούς ήταν Σιχ. Ισχυρισμοί για το αντίθετο, δείχνουν ασέβεια απέναντι στους τόσους Ινδούς που πολέμησαν και έχασαν την ζωή τους όπως επίσης αναπαράγει αρνητικά στερεότυπα για ομάδες ανθρώπων που ήδη οι ιστορίες τους δεν εκπροσωπούνται αρκετά από τα μέσα.

Επειδή αυτή η συζήτηση γίνεται παγκοσμίως και στην χώρα μας με αφορμή διάφορα περιστατικά, και εμείς με την σειρά μας λέμε ότι με αφορμή το επιχείρημα της ''επιβεβλημένης πολιτικής ορθότητας'', που πολλές φορές κρύβει από πίσω άλλα κίνητρα, δεν μπορούμε να το χρησιμοποιούμε για την αναπαραγωγή αρνητικών στερεοτύπων ή για την μη συμπερίληψη κοινωνικών ομάδων στις όποιες αφηγήσεις.

Ένα άλλο περιστατικό, που εντόπισαν και κατήγγειλαν οι εταίροι μας στην Ουγγαρία για το Get The Trolls Out, είναι αυτό εδώ.

Ένας ''ειδικός'' ασφαλείας βγήκε να μιλήσει στην ουγγρική τηλεόραση για την ρατσιστική τρομοκρατική επίθεση από ακροδεξιό στο Χανάου της Γερμανίας σε ένα μπαρ με ναργιλέδες όπου 9 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους. Ο ''ειδικός'' είπε ανάμεσα σε άλλα ότι αυτή η επίθεση δικαιολογείται ως πράξη ''αυτό-άμυνας'' και λογική απάντηση απέναντι στο μεταναστευτικό ζήτημα στην Ευρώπη.

Τέτοιες δηλώσεις ρητορικής μίσους είναι ολοένα και πιο συχνές δυστυχώς στα ΜΜΕ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ως απάντηση σε τέτοιου είδους ρητορικές ζητήσαμε από τον σκιτσογράφο Πάνο Μαραγκό να εμπνευστεί και να μας φτιάξει ένα σκίτσο!

Στην διαδικτυακή εκπομπή του STAR «Channel Leaders” στις 9/03/2020, με τίτλο «Το Ισλάμ στα σύνορα μας» και παρουσιαστή το δημοσιογράφο Ηλία Παπανικολάου, ήταν καλεσμένος ο Δημήτρης Σταθακόπουλος, διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου και οθωμανολόγος. Μπορείτε να δείτε όλη την εκπομπή εδώ.

Όλη η συζήτηση έχει πολύ αρνητικό τόνο για το φαινόμενο των μεταναστών που έρχονται στην χώρα μας από την Ανατολή. Ο προσκεκλημένος του κυρίου Παπανικολάου εμφανίζεται να έχει πιο ισορροπημένες απόψεις για το θέμα ανάλογα με τις φάσεις της συζήτησης, ενώ ο ίδιος ο παρουσιαστής εκφέρεται ανοιχτά εναντίον οποιουδήποτε δεν μοιράζεται τις ίδιες ευρωπαϊκές αξίες με εκείνον.

Στην μια ώρα που διαρκεί η συζήτηση ακούγονται πολλές ανακρίβειες και γίνεται αναπαραγωγή αρνητικών στερεοτύπων σχετικά με την καταπιεστική και βίαιη φύση του Ισλάμ και των μουσουλμάνων, π.χ. για το πώς δεν θέλουν να γίνουν πιο ανοιχτόμυαλοι. Συγκρίνει την ισλαμική θρησκεία με την χριστιανική λέγοντας ότι η τελευταία έχει καταδικάσει τα ιστορικά της λάθη όπως η Ιερά εξέταση, ενώ το Ισλάμ φαίνεται να μην μετανιώνει για τίποτα.

Η εκπομπή βρίθει υποτιμητικών δηλώσεων για το Ισλάμ, τους πιστούς του και τις μουσουλμανικές χώρες (όπως η χρήση του όρου Μπαλοχιστάνκαι η γενικευμένη εντύπωση ότι το Ισλάμ είναι μία καταπιεστική θρησκεία και ότι η βία κατακλύζει τον κόσμο που βρίσκεται ανατολικά της Ελλάδας). Οι ερωτήσεις γίνονται πολλές φορές με την μορφή διατυπώσεων αντι-ισλαμικών θέσεων, ενώ καταλήγει (μαζί με τον καλεσμένο ) συχνά στο συμπέρασμα ότι οι εισερχόμενοι Μουσουλμάνοι δεν μπορούν να εξευρωπαϊστούν γιατί δεν θέλουν.

Σε αυτούς τους καιρούς ειδικά, πιστεύουμε ότι τέτοιου είδους τοποθετήσεις εκτός του ότι είναι ανακριβείς δεν ωφελούν σε τίποτα. Αντιθέτως στοχοποιούν μια κοινότητα και ένα κομμάτι της κοινωνίας ακόμα περισσότερο γεγονός το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε πολύ άσχημες συνέπειες. Ειδικά όταν αυτά τα λεγόμενα προέρχονται από κάποιον με την ιδιότητα του δημοσιογράφου. Βλέποντας και ακούγοντας την εκπομπή εμείς εμπνευστήκαμε και φτιάξαμε το παραπάνω GIF!

Πρόσφατα, η μηνιαία παρακολούθηση των ελληνικών media από την ομάδα του Καρπού για την ανίχνευση εκφράσεων μίσους με επίκεντρο τη θρησκεία στο πλαίσιο του προγράμματος «Get The Trolls Out», απέφερε, ανάμεσα σε άλλα: Kάποια εύρηματα όπου χρησιμοποιούνται παραπλανητικοί τίτλοι για άρθρα ή κείμενα με ισλαμοφοβική γλώσσα για να προσελκύσουν τους αναγνώστες του.

Ζητήσαμε από την δημοσιογράφο Ελβίρα Κρίθαρη να γράψει ένα κείμενο πάνω στο ζήτημα και την ισλαμοφοβία στα ελληνικά μέσα. Διαβάστε εδώ.

Στα δημόσια σχολεία της πόλης Γκέντ του Βελγίου ψηφίστηκε νόμος που επιτρέπει στις μαθήτριες και στους μαθητές, από τον Σεπτέμβριο 2020, να φέρουν θρησκευτικά σύμβολα μέσα στον χώρο του σχολείου. Ακροδεξιές φωνές του βέλγικου κοινοβουλίου αντέδρασαν σε αυτήν απόφαση εστιάζοντας μόνο στις μαθήτριες που φορούν μαντήλες, λέγοντας ότι δεν μπορούν να επιτρέπονται στα σχολεία σύμβολα που είναι συνυφασμένα με την καταπίεση των γυναικών. Το ότι η αντίδραση εστίασε μόνο σε αυτό το θρησκευτικό σύμβολο είναι κομμάτι της σφαιρικότερης ισλαμοφοβικής αφήγησης που έχει να κάνει με την μη συμβατότητα του Ισλάμ με τις δημοκρατικές αξίες των ευρωπαϊκών κρατών. Επίσης όπως γίνεται πολύ συχνά σε τέτοιες συζητήσεις, στο άρθρο που περιγράφονται οι αντιδράσεις δεν περιλαμβάνονται οι απόψεις των ίδιων των γυναικών που τις αφορά άμεσα το θέμα.

Εμείς στον Καρπό πιστεύουμε ότι το σχολείο πρέπει να είναι ένας χώρος που πρέπει να σέβεται την διαφορετικότητα των μαθητών/τριών του καθώς και ένας χώρος που μπορούν να εκφράσουν ελεύθερα τα πιστεύω τους και την πολιτισμική τους ταυτότητα. Διαβάστε εδώ περισσότερα για το άρθρο και τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν.

Οι θεωρίες συνομωσίας δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Την φετινή χρονιά και με αφορμή την πανδημία φαίνεται ότι είναι σε έξαρση και παρεισφρύουν από τα κοινωνικά δίκτυα, τα ΜΜΕ μέχρι και την πολιτική σκηνή (όπως έγινε στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές των Η.Π.Α.). Συχνά οι θεωρίες αυτές στοχοποιούν ομάδες του πληθυσμού και αναπαράγουν αρνητικά στερεότυπα για αυτές με πολύ επιβλαβείς συνέπειες.

Στο άρθρο , που έγραψε για μας η δημοσιογράφος Ελβίρα Κρίθαρη, κάνει μια καταγραφή του φαινομένου με αφορμή τις πιο πρόσφατες θεωρίες συνωμοσίας που κυκλοφόρησαν ευρέως.

Κάποιες σκέψεις και σημείωσες από το εργαστήριο που διοργανώσαμε στις 19 Ιανουαρίου με θέμα τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους στα social media. Γιατί είναι χρήσιμο να ξέρουμε πώς να εντοπίσουμε την ρητορική μίσους; Ποιοι είναι οι κανόνες δεοντολογίας της κάθε πλατφόρμας; Πόση σημασία έχει όταν πρόσωπα μεγάλης επιρροής και δύναμης χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες τους για να διαδίδουν αυτήν την ρητορική; Και τελικά εμείς τι μπορούμε να κάνουμε γι αυτό;

Σαν αντίδραση στις πολλές αναφορές σε ισλαμοφοβικά άρθρα του μήνα Φεβρουαρίου που κάνουν αναφορές στο τι θα πρέπει και τι όχι να φοράει μια μουσουλμάνα γυναίκα! Η σωματική αυτονομία και αυτοδιαχείριση είναι δικαίωμα όλων των γυναικών! Διαβάστε εδώ για τα άρθρα του μήνα Φεβρουαρίου που βρήκαμε εμείς και οι συνεργάτες μας στο πρόγραμμα και την κατάρριψη των αρνητικών στερεοτύπων που αναπαράγουν:

GIF Design: Τέρψη Κρεμαλή

Η συστηματική παρακολούθηση των μέσων ενημέρωσης με σκοπό την ανίχνευση λόγου μίσους με αποδέκτη θρησκευτικές κοινότητες, από την ομάδα του Καρπού, έχει επιφέρει τουλάχιστον δύο περιπτώσεις που εκπρόσωποι της ορθόδοξης εκκλησίας εξέφρασαν αρνητικές απόψεις για το Ισλάμ.

Στο άρθρο αυτό η δημοσιογράφος Ελβίρα Κρίθαρη μιλάει με δυο ακαδημαϊκούς και ερευνητές για να απαντήσουν στο ερώτημα τι ρόλο παίζει η Ελληνική Εκκλησία στην αναπαραγωγή αρνητικών στερεοτύπων απέναντι στην μουσουλμανική κοινότητα και θρησκεία.

Ο όρος αυτός πλέον χρησιμοποιείται από την ακροδεξιά για να ενισχύσει την ισλαμοφοβία στην Ευρώπη. Όταν διαβάζουμε κάτι καινούριο καλό είναι να κάνουμε όσες περισσότερες ερωτήσεις γίνεται, γιατί συχνά μπορεί να αναπαράγουμε κάτι που μπορεί να έχει επιβλαβείς συνέπειες για μια κοινότητα ή ομάδα ανθρώπων.

Σχεδιασμός κόμικ: Σπύρος Ανδρεάτος

Στην έρευνα των τελευταίων μηνών στα ελληνικά ΜΜΕ για ρητορικές μίσους απέναντι σε μουσουλμάνους συμπολίτες μας, παρατηρήσαμε ότι επαναλαμβάνονται κάποια αρνητικά στερεότυπα και βλαβερές αφηγήσεις για την ομάδα αυτή.Η επανάληψη και οι διασπορά αφηγήσεων ρητορικής μίσους απέναντι σε μια κοινωνική ομάδα είναι ένας από τους παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν και σε φυσική βία απέναντι στην εκάστοτε ομάδα, οπότε το πρώτο βήμα είναι να αρχίσουμε να αναγνωρίζουμε αυτές τις ρητορικές και να τις απορρίπτουμε.

Δείτε σε αυτήν την παρουσίαση ποια είναι αυτά τα στερεότυπα και οι αφηγήσεις και πώς εμφανίζονται στον ελληνικό Τύπο.

Τους τελευταίους μήνες είδαμε διάφορα ισλαμοφοβικά άρθρα σε ελληνικά ΜΜΕ που ισχυρίζονται ότι λειτουργεί ενός είδους ''ισλαμική αστυνομία'' στο κέντρο της Αθήνας. Μιας και υπήρχαν λίγες έως καθόλου αποδείξεις και στοιχεία γι αυτόν τον ισχυρισμό, ζητήσαμε από την δημοσιογράφο Ελβίρα Κρίθαρη να κάνει μια έρευνα για το θέμα.

Μπορείτε να διαβάσετε εδώ τι βρήκε και που βρίσκεται η αλήθεια και η διασπορά ψευδών επιβλαβών ειδήσεων.

Ίσως να έχετε ακούσει τον όρο clickbait , είναι μια πρακτική που χρησιμοποιείται συχνά από δημιουργούς περιεχομένου για να τραβήξουν την προσοχή του κοινού τους. Πρέπει όμως να χρησιμοποιείται προσεκτικά ώστε να μην είναι επιβλαβές για κοινότητες που ήδη βάλλονται, όσο καλές και να είναι οι προθέσεις!

Πάντα πρέπει να ελέγχουμε αν αυτό που βλέπουμε και διαβάζουμε αντιστοιχεί με την πραγματικότητα ειδικά όταν στοχεύει στην εξάπλωση ρητορικής μίσους!

Μέσα στην έρευνα που κάνουμε για τα ελληνικά ΜΜΕ για το πρόγραμμα Get the Trolls Out, συναντάμε συχνά το επιχείρημα ότι η πολιτική ορθότητα είναι τροχοπέδη για την έκφραση κάποιων απόψεων (οι απόψεις αυτές είναι σύμφωνα με τα ευρήματα μας συχνά μισαλλόδοξες και ισλαμοφοβικές).Διαβάστε μια πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση από την δημοσιογράφο Ελβίρα Κρίθαρη γι' αυτό το φαινόμενο.